Mültecilere yönelik çalışan kişi ve kurumların kapasitelerini artırmak için temel insani yardım standardı (TİS) eğitimleri düzenliyoruz. İki gün süren, geniş kapsamlı bu eğitimin eğitmeni ise İzleme, Değerlendirme, Hesapverebilirlik ve Öğrenme Yöneticimiz Aslı Silahdaroğlu Bekmen. Bir insani yardım çalışanı olarak Aslı, hem kendisi için temel insani yardım standartlarının ne anlama geldiğini, hem de bu iki günlük eğitimin önemini ve içeriğini anlatıyor.
Hayata Destek olarak 2021’in ilk üç ayında, 100’e yakın kişiye ikişer günlük temel insani yardım standardı (TİS) eğitimleriyle ulaştık. Bu eğitimlere hem farklı kurumların çalışanları hem de bireysel katılımcılar başvurabiliyor.
Önce kendi hikâyemle başlayayım.
İnsanın hayatına yön veren ilginç dönüm noktaları oluyor. Benim sivil toplumla tanışıklığım işte böyle zorlu bir dönüm noktasına tanıklığımla başladı. Büyüdüğüm şehir olan İzmit’te 1999 yılında yaşanan deprem hayatlarımızda çok şeyi etkiledi. Bu yıkıcı afetin ardından ben de acil yardım çalışmalarına ve afetten etkilenenlerin hak arayışlarına gönüllü destek vererek insani yardım ve sivil toplum alanıyla tanıştım. 2017 yılına dek çalışmalarım kalkınma, eğitim, yoksulluk, kadın güçlenmesi alanlarına odaklanmıştı. Profesyonel bir insani yardım kariyerime ise Hayata Destek’te işe başlayarak adım attım.
SÜREKLİ DEĞİŞEN İHTİYAÇLAR
İnsani yardımın hızlı temposuna ve sürekli değişen ihtiyaçlara uyum sağlamak, başta oldukça zordu. Afet sonrasında etkin ve çok hızlı müdahale gerekiyor; bu nedenle her an hazırlıklı olmalı ve en kısa zamanda uygun çözümü bulmalısınız. Zaman içinde Hayata Destek’teki bu tempoya fazlasıyla alıştım. 2017 yılı sonundan bu yana İzleme, Değerlendirme, Hesapverebilirlik ve Öğrenme Yöneticisi olarak görev alıyorum.
Öncelikle insani yardımın tarihini ve etiğini öğrenmem ve bunun için de bolca okumam gerekti. Belki de bu yüzden, TİS eğitimlerinde en çok insani yardım ilkelerinin tarihiyle ilgili örnekleri anlatmayı seviyorum.
VAZGEÇİLMEZ 4 İLKE
İnsani yardımda kalite ve hesapverebilirlik, temel insani yardım ilkeleri üzerinde temelleniyor. Uluslararası kabul görmüş dört ilke: insaniyet, ayrım gözetmeme, tarafsızlık ve bağımsızlık. İnsaniyet, yani insan ızdırabını azaltmak, en öncelikli amacımız. Diğer üç ilke ise işimizi nasıl yapacağımızla ilgili bize yol gösteriyor. İnsancıl hukuka yaptığı öneli katkılarla tanınan hukukçu Jean Pictet, 1965’te bu dört ilkeyi yazıya geçirdi. Bu ilkelerin tümü, insani yardım örgütlerinin zor koşullarda insan onurunu korumak için çalışırken edindikleri deneyimlerin ve aldıkları derslerin sonucunda ortaya çıktı.
İnsani yardım örgütlerinin rehber aldığı başka ilkeler de var. Mesela hesapverebilirlik, Hayata Destek’in çok önemsediği bir insani yardım ilkesi. Gücümüzü sorumlu biçimde kullanmak anlamına gelen hesapverebilirlik, her adımda dönüp kendimize bakmamızı, yaptığımız işin sonuçlarını dikkatle izlememizi sağlayan bir taahhüt.
Hayata Destek olarak 2017 yılında Kalite ve Hesap Verebilirlik çerçevemizi geliştirdik: Davranış Kurallarını güncelledik; Topluluk Geri Bildirim ve Şikâyet Mekanizmasını iyileştirdik; kurum çatısı altındaki departmanları ve birimleri kapsayacak şekilde, diğer birçok politika ve prosedürle birlikte bir Çocuk Koruma Politikasını da geliştirdik. Bu çerçeve, Temel İnsani Yardım Standardı doğrultusunda çalışma şeklimizi nasıl sürekli olarak iyileştirmemiz gerektiği konusunda bize rehberlik ediyor.
BİRLİKTE ÖĞRENİYOR, ZENGİNLEŞİYORUZ
Uluslararası insani yardım kuruluşu Diakonie Katastrophenhilfe ile birlikte yürüttüğümüz ve Avrupa Birliği İnsani Yardım Kurumu tarafından finanse edilen projemiz kapsamında 2020 yılının sonlarında, mültecilere yönelik insani yardım alanında çalışanların kapasitelerinin geliştirilmesine yönelik eğitimler vermeye başladık. iki gün süren, katılımcılarla interaktif egzersizler yaparak teorik bilgiyi uygulamalarla pekiştirdiğimiz bir TİS eğitim modülü tasarladık.
COVID-19 pandemisi sürecinde, katılımcıların deneyim paylaşımına önem verdiğimiz çevrimiçi eğitimler düzenlemeye başladık. Canlı tartışmalarla dolu bu iki günü, deneyimlerimizden örnekler vererek ve katılımcılarımızın da görüş ve önerilerini alarak, herkes için ilgi çekici ve faydalı hale getirmeye çalışıyoruz.
Deneyimleri paylaşmak, birlikte öğrenerek zenginleşmemizi sağlıyor. Her eğitimin ardından, insani yardımda kalite ve hesapverebilirlik standardının çalışmalarımızda ve afet sonrası müdahalede nasıl yakalanacağı ve bunu yapabilmek için birbirimizi nasıl güçlendirebileceğimizle ilgili yeni fikirler ediniyoruz. Eğitimin sonunda, katılımcılarımızda çalışmalarının bu standartlara uygunluğunu daha fazla sorgulayacakları bir kararlılık ve özgüven görüyorum.
Temel insani yardım standardının, çok yakın bir gelecekte Türkiye’deki birçok farklı kurum tarafından sahiplenilmesini umuyoruz. Bu amaçla Türkiye’de daha fazla eğitimcinin eğitilmesi, bu ücretsiz eğitimlerin yaygınlaşması ve başta Hayata Destek olmak üzere insani yardım alanındaki organizasyonların TİS ile uyumlanma çabalarının artması için girişimlerimiz devam edecek.
Aslı Silahdaroğlu Bekmen
İzleme, Değerlendirme, Hesapverebilirlik ve Öğrenme Yöneticisi / İstanbul
Yazıyı okuduğunuz ve buraya kadar geldiğiniz için teşekkürler. Şimdi hazır buradayken hayata destek olabilirsiniz.
