10 Ekim’de ruh sağlığına yatırım yap!

Sağlığın ayrılmaz ama belki de en fazla göz ardı edilen parçasının, ruh sağlığının önemine dikkat çekmek için her sene 10 Ekim, Dünya Ruh Sağlığı günü olarak kutlanıyor. Hayata Destek Derneği psikologları, bu senenin ‘Ruh Sağlığına Yatırım Yap’ küresel mesajını yaygınlaştırıyor ve nelere yatırım yapılması gerektiğini sahadan aktarıyor.

2020 yılı, COVID-19 salgını nedeniyle tüm dünyayı ve hayatlarımızı akıl almaz bir biçimde değiştirdi. Salgınla birlikte daha da ağırlaşan ekonomik koşullar, süreğenleşen belirsizlik hâli, kendimizi sürekli tehlike ve tehdit altında hissetmemiz, sosyal etkileşimimizin temassız ve mesafeli niteliği, hatta zaman zaman izolasyon, diğer tüm şeylerle birlikte ruhsal sağlığımızı da derinden etkiledi ve etkilemeye devam ediyor.

Bu nedenle bu seneki Dünya Ruh Sağlığı gününün mesajı uluslararası kapsamda ‘Ruh Sağlığına Yatırım Yap’ olarak belirlendi. Bizler de Hayata Destek Derneği’nde çalışan psikologlar olarak, çalıştığımız alandan ve içinde bulunduğumuz bağlamdan gelen deneyimlerimiz ve bu deneyimlerden süzülen sözlerimizi katarak bu küresel mesajı yaygınlaştırmak ve nelere yatırım yapılması gerektiğini sizinle paylaşmak istedik.

• Şehir merkezlerinde ya da merkezden uzakta, ekonomik ve sosyal olarak en zor koşullarda yaşayanların ruh sağlığı hizmetlerine neredeyse hiç erişemediklerini biliyor ve görüyoruz. Bu nedenle...Herkesin ruh sağlığı merkez ve hizmetlerine erişebilmesi için ruh sağlığına yatırım yapılmalı.

• Kısıtlı muayene süreleri ve ilaç odaklı ruh sağlığı desteğinin ancak geçici çözümler getirdiğini, özellikle en zor koşullarda yaşayan kişilerin uzun vadeli ve kapsamlı ruh sağlığı desteği alamadığını biliyor ve görüyoruz. Bu nedenle...Kapsamlı ve nitelikli ruh sağlığı destek sistemlerinin tasarlanıp işletilmesi için ruh sağlığına yatırım yapılmalı.

• Ekonomik zorluklar, yoksunluk, kaynaklara ve imkanlara erişememe, ayrımcılığa ve farklı şiddet türlerine maruz bırakılma, güvencesizlik gibi yalnızca bireysel değil, ruh sağlığını zedeleyen ekonomik ve toplumsal birçok unsurun varlığını bizzat kendi deneyimlerimizden biliyoruz. Bu nedenle...Ruh sağlığını birçok unsuruyla birlikte ele alabilecek mekanizmaların kurulabilmesi için ruh sağlığına yatırım yapılmalı.

• Ruh sağlığının korunmasının bir bütün olduğunu, ancak ruh sağlığı hizmetlerinin yalnızca ortaya çıkan problemleri çözmeye odaklı olduğunu görüyor ve çalıştığımız alanlarda çokça deneyimliyoruz. Bu nedenle...Yalnızca tedavi edici değil, tüm boyutlarıyla koruyucu ve önleyici ruh sağlığı destek sistemlerinin oluşturulabilmesi için ruh sağlığına yatırım yapılmalı.

• Ruh sağlığı desteği alan kişilerin ve yakınlarının sosyal hayatlarında etiketlendiklerini, bu sebeple ruh sağlığı desteği almaya dönük önyargıların çok fazla olduğunu, bu önyargılarla çok sık karşılaştığımız için biliyoruz. Öte yandan ruh sağlığı desteği alan kişilerin öznelliklerinin ve kendileri ile ilgili karar verme haklarının ruh sağlığı uzmanları tarafından da yok sayıldığını da çokça deneyimliyoruz. Bu nedenle...Toplum temelli, kapsayıcı, insan haklarını ve katılımı merkezine koyan bir ruh sağlığı destek anlayışının yaygınlaşması ve kökleşmesi için ruh sağlığına yatırım yapılmalı.

• En temel ilkemiz olan zarar vermeme ilkesini ihlal edecek, etik dışı, ayrımcı ve zarar verici uygulamaların yapıldığını, meslek dışı kişilerin kontrolsüzce ruh sağlığıyla ilgili konularda çalıştığını görüyoruz. Bununla birlikte, ruh sağlığı alanında çalışanlar için olmazsa olmaz eğitimlerin ve süpervizyonların yüksek ücretli, bu nedenle de çalışanlar için zor ulaşılır olduğu bir meslek pratiği içinde çalışıyoruz. Bu nedenle...Etik ilkelerin hukuki bağlayıcılığı olduğu, mesleki uygulamalara yönelik denetleme mekanizmalarının kurulduğu bir meslek yasasıyla birlikte, nitelikli eğitim ve ruh sağlığı alanında çalışanlar için erişilebilir eğitim ve süpervizyon mekanizmalarının olması için ruh sağlığına yatırım yapılmalı.

Sözümüzü bitirirken, dayanışma içinde, etik, kapsayıcı ve hak temelli bir ruh sağlığı pratiğini sürdürmeyi ilke edindiğimizi belirtmek istiyoruz.

Hayata Destek Derneği Psikologları