Yeni koronavirüs kısa sürede yayıldı ve neden olduğu COVID-19, yani koronavirüs hastalığı küresel bir salgına, pandemiye dönüştü. Dünya, bu salgınla sosyal mesafelenme ve karantina uygulamasıyla başa çıkmaya çalışırken, sorumluluklarımızı ve bireysel olarak alabileceğimiz önlemleri bilmek önem kazanıyor. Kişisel Eylem Planı’nızı hazırlamanıza yardımcı olacak soruları ve bilgileri sizin için derledik.
İlk Adım Durum Tespiti
Sorumlu Olmak
Yaşadığınız ve çalıştığınız yerde, üstlendiğiniz görevde, evinizde, kimlerin sorumluluğunu üstlendiğinizi listelemeye çalışın. Bu liste, kimler için ‘eylem planı’ hazırlamanız gerektiği konusunda size yardımcı olacaktır.
- Kimlere karşı sorumlusunuz?
- Bu kişiler içinde kimler için eylem planı yapmanız gerekiyor?
- Eylem planı hazırlayacağınız kişiler içinde, COVID-19 açısından risk grubunda olan var mı?
- Risk grubunda olmayan ancak başka bir tıbbi destek gerektiren sağlık sorununa sahip olan var mı?
- Bu kişilerin rutin sağlık durumlarını korumak için sürekli kullanmak zorunda oldukları ilaç veya tıbbi cihaz var mı?
- Gerekli olan tıbbı cihaz ve ilaçlar nelerdir? Listeleyin.
COVID-19 için risk grupları
Risk Grubu 1: Tüm hastalıklardan bağımsız olarak 65 yaş ve üstü olanlar
Risk Grubu 2: 65 yaş altı KOAH, hepatit, kalp ve böbrek yetmezliği, diabet, parkinson, obezite vb. hastalığı olanlar
Risk Grubu 3: Hamileler
Risk Grubu 4: Organ nakli yaptıran, kemoterapi tedavisi gören, düzenli diyalize giren, astım gibi ciddi solunum/akciğer problemleri, ciddi böbrek hastalığı ve bağışıklık sistemiyle ilgili hastalığı olanlar
Önlem Almak
COVID-19’dan korunmak için siz ve sorumlu olduğunuz kişilerin, alınabilecek koruyucu önlemleri bilmesi ve uygulaması önemlidir. Aşağıdaki soru ve bilgiler, alınabilecek önlemler konusunda hazırlıklı olmanıza yardımcı olur.
COVID-19’dan korunmak için siz ve sorumlu olduğunuz kişiler alınabilecek önlemleri biliyor musunuz?
- Evde izolasyon sadece risk grubunda olanlar için değil, tüm ev halkı için en önemli koruyucu önlemdir.
- El temizliğinize ve kişisel hijyene dikkat edin. Ellerinizi en az 20 saniye su ve sabunla sık sık yıkayın. Normal sabun yeterlidir. Su ve sabunun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği kullanabilirsiniz. Ellerinizi yıkamadan ağız, burun ve gözlerinize dokunmayın.
- Hasta ve hastalık şüphesi olan kişilerle temastan kaçının. Sosyal mesafenizi koruyun. İnsanlarla birlikte olmanız gereken yerlerde aranıza en 2 metre mesafe koyun.
- Çok acil ve önemli bir ihtiyacınız yoksa virüs bulaşma riskinin yüksek olduğu sağlık merkezleri ya da hastanelere gitmeyin. Zorunda kalırsanız, diğer hastalar ve çalışanlarla temasınızı en aza indirin.
- Kalabalık mekanlara girmeyin. Mecbur kaldığınız durumlarda ağzınızı ve burnunuzu kapatan maske kullanın. Maskenizin hijyenik olmasına dikkate edin.
- Öksürme veya hapşırma sırasında tek kullanımlık kağıt mendil kullanın. Kağıt mendil bulamadığınızda dirsek içinizle ağzınızı ve burnunuzu kapatın.
- Çiğ veya az pişmiş hayvan ürünleri yemekten kaçının. İyi pişmiş yiyecekler tercih edin. Bağışıklık sistemini güçlendirecek taze sebze ve meyveler tüketin.
- Çiftlikler, canlı hayvan pazarları gibi genel enfeksiyonlar açısından yüksek risk bulunduran alanlardan kaçının.
- Solunum sıkıntısı, öksürük ve halsizlik belirtileri hissediyorsanız doktorunuzu arayın, en yakın sağlık kuruluşuna başvurun
Sorumlu olduğunuz kişiler COVID-19’dan korunmak için gerekli önlemleri alıyor mu?
- Riskleri, sorumluluklarını hatırlatın. Yaşlarına göre bilgilendirici içerikler sunmaya çalışın.
Eylem planı hazırlayacağınız kişiler farklı yaş gruplarında mı? Özelleştirilmiş bir plan hazırlamanıza gerek var mı?
- 60 yaş üzerindekilerin evden çıkmamaları ve az insanla temas etmeleri, hastalık taşıyıcısı olabilecek çocuk ve gençlerin de ev dışına zorunlu olmadıkça çıkmamalarını önemlidir.
- Sorumluluğunuzda olmayan ancak tek başına yaşayan, ihtiyaçlarını karşılayacak yakını bulunmayan 65 yaş üstü ile kronik rahatsızlığı olan kişileri Valilikler bünyesinde kurulan Vefa İletişim Merkezi ALO 156’ya destek almaları için yönlendirebilirsiniz.
COVID-19’dan korunmak için siz ve sorumlu olduğunuz kişilerin koruyucu ve dezenfektana ihtiyacı var mı?
- Koruyucu ve dezenfektan ihtiyaçlarınızın çok büyük bir kısmına eczane ve marketlerden ulaşabilirsiniz. Yaşadığınız ortamı dezenfekte etmek için sabun, kolonya, çamaşır suyu, sirke ve karbonat kullanabilirsiniz.
- Eczane ve market alışverişi gibi işleri haneden tek bir kişinin yapması önemlidir. Bu mekanlara giderken maske kullanın.
- Maskenizin hijyenik olması önemlidir. Kullandıktan sonra dikkatlice iplerinden tutulup çıkarılması ve imha edilmesi ya da steril edilmesi gerekir. Maskeyi çıkardıktan sonra ellerinizi yıkamalı ya da kolonya veya dezenfektan gibi alkol bazlı temizleyicilerle temizlemelisiniz.
Yaşadığınız ya da çalıştığınız ortamı dezenfekte etmek için neler yapabileceğinizi biliyor musunuz?
- Ev ve çalışma ortamlarını sık sık havalandırmak, ortamı dezenfekte etmek için ilk adımdır.
- Salgın hâline gelen viral durumlarda tüm ortamlar gibi yatak odalarının temizliği de önemlidir. Her sabah yatağınızı havalandırın, çarşaflarımızı sık sık değiştirin. Komodin gibi mobilyaların üzerinde toza ve temasa neden olacak çok fazla eşya bulundurmamaya özen gösterin.
- Kapı kolları, masa üstleri ve sıkça temas edilen yüzeyleri, seyreltilmiş çamaşır suyu ile günde en az iki defa silin.
- Dışarıdan alınan paketli ürünler mümkünse yıkanmalı ya da silinmelidir. Gıda ürünlerinin yıkamak için elma sirkesi ve beyaz sirke kullanabilirsiniz. Sirke ve karbonat, suya karıştırıldığında tüm ev temizliğinde kullanabileceğiniz doğal dezenfektanlardır.
Yazıyı okuduğunuz ve buraya kadar geldiğiniz için teşekkürler. Şimdi hazır buradayken hayata destek olabilirsiniz.